بررسی رشا و ارتشا در فقه امامیه و حقوق ایران

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

1 دانش‌پژوه سطح 2و3 پیوستۀ رشتۀ فقه و حقوق مدرسۀ علمیۀ عالی نواب مشهد

2 دانش‌پژوه سطح4 رشتۀ تخصصی فقه مقارن مدرسۀ علمیۀ عالی نواب

چکیده

رشوه یک معضل اجتماعی است که از دیرباز تا به اکنون دامن‌گیر جامعه و مردم بوده است. در تحقیق پیشرو که به روش توصیفی_تحلیلی است، ضمن بیان مفهوم و موضوع رشوه، مصادیق آن نیز تبیین گردیده است. در محدوده فقه امامیه نیز بعد از اثبات حرمت رشوه، مطرح شده است که آیا می‌توان جواز پرداخت آن را در موارد ضروری و برای احقاق حق اثبات کرد؟ همچنین در حقوق ایران پس از تحلیل مواد مرتبط به رشوه در مجموعۀ قوانین، به تبیین ارکان سه‌گانه جرم در مورد رشوه پرداخته شده است. در پایان این نتیجه حاصل شد که رشوه آن چیزی است که راشی به مرتشی می‌دهد تا مرتشی به نفع او حکم کند و یا به‌طورکلی حقی را باطل کند. همچنین روشن شد که رشوه اختصاصی به باب قضا و حکم ندارد و ملاک حرمت در غیر قضا نیز وجود دارد. از طرفی امور غیرمالی نیز می‌تواند از مصادیق رشوه باشد. در ادامه مطرح شد که گرچه دریافت رشوه برای مرتشی همواره حرام است لکن پرداخت آن توسط راشی در مواردی جایز خواهد بود. همچنین بعد از روشن‌شدن تمایز بین رشوه و هدیه، احکام قانونی مال‌الرشا و راشی و مرتشی باتوجه‌به مواد قانونی تبیین گردید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات