اجتهاد یک فرایند متن‌محور است بنابراین برای تجزیه، تحلیل، فهم متون دینی و پس از آن کشف حکم الهی، نیاز به ادبیات و بخصوص مهارتهای ادبی است؛ به‌گونه‌ای که اجتهادپژوه بدون آنها قادر به استخراج احکام شریعت و فرآیند افتاء نخواهد بود. از میان مهارتهای ادبی، مهارتهای صرفی و نحوی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند. لذا این مقاله بر آن شد به این سئوال پاسخ دهد که اجتهاد روشمند به چه مهارتهای صرفی و نحوی نیاز دارد و چگونه آنها را تحصیل نماید؟ در حقیقت رسالت این مقاله شفاف‌سازی مهارت‌ها و بیان روش‌های هرکدام می‌باشد. مهارتهای صرفی اجتهاد عبارت‌اند از ریشه‌یابی، وزن‌شناسی، صیغه‌شناسی، معنی‌یابی و تغییرشناسی. مهارتهای نحوی اجتهاد عبارت‌اند از جمله‌شناسی، متعلق‌یابی، جایگاه‌شناسی، قرینه‌شناسی، معنایابی، ترجمه نحوی، محذوف‌یابی، نقش‌یابی وکلمه‌شناسی نحوی. در هر مهارت به کلید (روش‌های عملیاتی‌سازی مهارت مربوطه) و نمونه‌های فقهی تفسیری از آن مهارت اشاره شده است. مهارتهای مذکور چهارده مهارت از مجموع مهارتهای ادبی اجتهاد بشمار می‌روند. این تحقیق با رویکرد تطبیقی و با روش مسئله‌محور به هدف حرکت به سمت خودآگاه‌سازی مسیر اجتهاد و کاربردی‌سازی قواعد ادبی در فرایند اجتهاد نگاشته شده است.
)